Wie staan op deze foto?
In 1936 richtte de geliefde aardrijkskundedocent Han van Zuylen op het Erasmiaans Gymnasium een hockeyclub op: de Rotterdam Mixed Hockey Club Gymnasium Erasmianum (R.M.H.C. G.E.). Het lidmaatschap was populair: op 1 juni 1939 had de club 98 leden, 42 meisjes en 56 jongens. Dit op een schoolpopulatie van zo’n 320 leerlingen. De interesse was zelfs nog groter, maar een aantal aanmeldingen moest worden afgewezen door een “gebrek aan speelvelden”. In januari 1940 werd dit euvel opgelost: “na eindeloze besprekingen” mocht R.M.H.C. G.E. de nieuwe sportvelden in het Museumpark gebruiken.
De dagelijkse leiding was in handen van leerlingen. Zij namen hun taken serieus: er waren algemene ledenvergaderingen, statuten en een huishoudelijk reglement. Sportief succes was er ook. In het schooljaar 1938-1939 schreef de hockeyclub drie elftallen in voor de competities van de Zuid-Hollandse Hockey Bond (Z.H.H.B.). Het resultaat was “overweldigend”, zo staat in Tolle Lege: alle drie de elftallen werden kampioen.
Vijf elftallen van de Erasmiaanse hockeyclub R.M.H.C. G.E. bij het paashockeytoernooi van 1940. Op deze foto staan 67 Erasmianen. Van 10 leerlingen weten we wie ze zijn. Van 24 leerlingen weten we dat ze op deze foto staan, maar niet wie ze zijn. Herken jij iemand op deze foto? Speciale aandacht voor het meisje met de vlechten op de tweede rij: oorlogsslachtoffer Sonja de Jongh? Oorlogsslachtoffer Annet Fransman?
Lees wie al geïdentificeerd zijn op de foto en bij welke namen we nog een gezicht zoeken:
Paashockeytoernooi 1940 – aan de vooravond van de oorlog
De foto, van vijf elftallen van hockeyclub G.E. bij het Paashockeytoernooi in 1940, is opgenomen in het boek Het Erasmiaans Gymnasium in de Tweede Wereldoorlog – Herinneringen van oud-leerlingen (2003). Een pregnante foto, want nog geen twee maanden later zou Duitsland Nederland binnenvallen. Gerk Oberman, rechts op de achterste rij, in gestreept shirt, was dienstplichtig en werd opgeroepen, een maand voor zijn eindexamen. In maart 1945 zou hij gefusilleerd worden als verzetsstrijder. De meisjes Clara Haagman, Dora Sanders, Ineke Bosman en Liesbeth Levie, allen op deze foto, mochten na de zomer van 1941 niet terugkeren naar het Erasmiaans omdat ze Joods waren. Jan Witkop, nog niet geïdentificeerd op deze foto, zou in 1944 omkomen bij een geallieerd bombardement op Berlijn.
Onbekend Joods oorlogsslachtoffer – wie is zij?
Graag jullie speciale aandacht voor het meisje met de lange vlechten. Op de hockeyfoto zit zij op de tweede rij van voren, derde van links. Ik vermoed dat het gaat om Sonja de Jongh (Monaco, 16 juni 1927 – Auschwitz, 3 september 1943) of Annette Lena Fransman (Rotterdam, 12 juli 1927 – Sobibor, 21 mei 1943). Beide meisjes worden op het Erasmiaans nog elk jaar herdacht. En van beide meisjes is geen enkele foto bekend. Daarom zou ik het onbekende meisje graag identificeren.
Na de zomer van 1941 moesten alle Joodse leerlingen van school. De gemeente Rotterdam richtte Joodse scholen voor hen op. In – vermoedelijk – klas 3 gymnasium zat een meisje dat sprekend lijkt op het meisje op de hockeyfoto. Het online AI-programma FaceShape bevestigt dat het om hetzelfde meisje gaat. Maar wie is zij?
Een naam en een gezicht
De Erasmianen hieronder zijn al geïdentificeerd op deze foto, mede dankzij oud-leerling Arthur Trijbits:
18 Gerk Oberman
24 Clara Haagman
28 Liesbeth ‘Liesje’ Levie
29 Ineke ‘Kiki’ Bosman
35a Hayo de Boer
37 Han van Zuylen (docent/coach)
51 Kees Rijks
56 Kees Kodde
62 Tjomme Kingma Boltjes
66 Dora ‘Do’ Sanders
Wel een naam, geen gezicht
Van de Erasmianen hieronder weten we met zekerheid dat zij op deze foto staan, maar weten wij niet wie zij zijn:
Mini Maranesi, Enny Flieringa, Poele en Tine van Asselt, Eyvor de Miranda, Mieke Koomans, Mieke Hudig, Marianne Hoetink, To de Roo de la Faille, Nel van den Dorpel, Corry Dröge, Henny van Steeden, Buut Leopold, Freek Frets, Jan de Man, Paul Ruoff, Jan van Leeuwen, Jan Witkamp, Jan van Oosten Slingeland, Johan Viergever, Rieuwert Kok, Kees Punt, Rudy Fockens en Bertus Looy.
- Herken je iemand op deze foto?
- Ken je nabestaanden van deze Erasmianen?
- Of vind je het leuk om wat puzzelwerk te doen? We hebben Erasmiaanse portretten uit 1937 en 1938 mét een naam erbij. Kwestie van naast elkaar leggen en goed kijken – jouw hulp is welkom!
- We zijn ook nog op zoek naar het origineel. Wie kan helpen?
Graag horen we van je via historischekring@erasmiaans.nl.
Anne Schram Ouweneel (eindexamenjaar 1990)
Bronnen:
- Instituut voor Nederlandse Geschiedenis, Databank sport, ‘Gymnasium Erasmianum (G.E.)’ (z.d.).
- Stadsarchief Rotterdam, archief 62, inventaris 604: Tolle Lege; Maandblad voor het Gymnasium Erasmianum (februari 1939), 71-72.
- Stadsarchief Rotterdam, archief 62, inventaris 604: Tolle Lege; Maandblad voor het Gymnasium Erasmianum (juni 1939), 39.
- ‘Stamboom’, in Het Vrije Volk (15 januari 1981).
- Schram Ouweneel, A., ‘Het vergeten verhaal van het Joods Lyceum Rotterdam, 1941-1943’, in Rotterdams Jaarboekje (Rotterdam, 2023), reeks 13, jaargang 1, 206-227.
- Van der Pol-Schilthuis, Isabel, ‘Op stap met onze docent aardrijkskunde’, in Schram-Ouweneel, A. & J. van Oostendorp (reds.), Het Erasmiaans Gymnasium tijdens de Tweede Wereldoorlog; Herinneringen van oud-leerlingen (Rotterdam 2003), 160.